Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye’nin açık proaktif duruşu
Soğuk Savaş sona erdiğinde, ABD’nin uluslararası politikadaki benzersiz egemenliğine dayanan geçici bir tek kutuplu dünya düzeni ortaya çıktı. Amerika Birleşik Devletleri dünyadaki tek jandarma olarak konumunu kötüye kullandı, bir ülkeyi işgal etmek için uluslararası yasallığın tüm ilkelerini ihlal etti ve Birleşmiş Milletler’i ve uluslararası hukuku geçersiz kıldı. Böylece Soğuk Savaş’ın sona ermesi, uluslararası ilişkilerin zaten kaotik olan yapısında bir düzenin olmamasına neden olmuştur. Amerika Birleşik Devletleri Afganistan ve Irak’ı işgal etti ve Yemen’de rakip güçler tarafından kontrol edilmeden ve kontrol edilmeden geniş çaplı askeri operasyonlar başlattı.
ABD, Irak ve Afganistan’dan hiçbir somut avantaj elde etmeden çekilmeye başlayınca, Rusya Suriye savaşı sırasında dünya sahnesine döndü. ABD eski Başkanı Barack Obama yönetiminin tereddütlü ve aşırı temkinli politikalarından yararlanan Rusya, Suriye krizinde başat oyuncu konumuna geldi.
Moskova seçimi
Rusya’nın Doğu Avrupa’da NATO ile artan gerilimle başa çıkmak için alternatifleri vardı. Birçok uluslararası ilişkiler uzmanı Rusya’nın Ukrayna’daki yayılmacı emellerini Kırım ve Donbass bölgesi ile sınırlamasını bekliyordu. Bunun yerine, Rusya tüm Ukrayna’yı işgal etmeyi seçti.
Ukrayna’yı Rusya için yem olarak kullanan büyük Batılı güçler, jeopolitik güç dengesini yeniden yapılandırmak, NATO’yu güçlendirmek ve Batı ittifakını birleştirmek için Ukrayna’daki savaştan yararlandı. Öte yandan Rusya, Ukrayna’nın tam ölçekli bir işgale direnme iradesini ve kabiliyetini hafife aldı ve 2014’te mağlup ettiği zayıf ülke ile günümüz Ukrayna’sını karıştırdı. O zamanlar Ukrayna’nın güçlü bir ordusu yoktu, oysa çoğunluğu insanlar Rusya’ya sempati duydu. Ancak Kırım ve Donbass’ın fethi nedeniyle Ukrayna halkının %75’i Rus karşıtı oldu. Ayrıca Ukrayna, Batılı güçlerin desteğiyle ordusunu güçlendirdi.
Rusya, Ukrayna’daki tüm şehirleri yok edebilse de, 40 milyonluk bir ülkeyi Rus işgaline karşı direnmek için yenmek imkansızdır. Ayrıca, Rusya savaşı uzatmaya karar verirse, Ukrayna’nın Batılı müttefiklerinden alacağı devam eden askeri yardım nedeniyle ordusu Ukrayna çamuruna saplanabilir. Bu şartlar altında yüzbinlerce sivil dünyanın gözü önünde acı çekiyor.
Yakın geçmişten farklı olarak
Irak, Afganistan veya Suriye’deki savaşların aksine, Ukrayna’daki savaş Batı medyası tarafından yakından takip edildi. Rusya bugün işgaline son vermeye karar verse bile, Rus ekonomisi önümüzdeki aylarda uluslararası yaptırımların sonuçlarına katlanacak. Rusya, şüphesiz Batı medeniyetinin bir parçası olmasına rağmen, şu anda Rusya ile Batı arasında temel bir kopuşun ortaya çıkmasına tanık oluyoruz.
Ukrayna’da savaşın başlamasından bu yana Türkiye, devam eden krize bir çözüm bulmak için canla başla çalışıyor. Türk halkının güçlü desteğiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği görevini devralmaya çok yaklaştı. Türkiye, NATO üyesi olarak tarafsız konumunu korurken, Rusya’yı Ukrayna ile uzlaşmaya ikna etmek için Moskova ile diyalogu sürdürmeyi başardı. Türkiye’nin Ukrayna krizindeki benzersiz konumu, bölgesel bir güç olarak yükselen statüsünden ve proaktif dış politikasından kaynaklanmaktadır.
Rusya ile Türkiye arasında birçok konuda çatışan çıkarlara rağmen Türkiye, konumunu ve gücünü takdir ederek Rusya ile başarılı bir şekilde müzakere etti. Batılı güçler şu anda yaptırımlar uygulayarak ve Ukrayna’yı askeri olarak destekleyerek Rusya’ya karşı dursalar da, makul bir anlaşmaya varmak için Rusya ile nasıl müzakere edeceklerini de öğrenmeleri gerekecek.
“Web hayranı. Tipik düşünür. İçine kapanık. Amatör iletişimci. Pop kültürü meraklısı.”