'Oumuamua ve Borisov gibi yıldızlararası nesneler neden dış gezegenlere dair kanıtlar taşıyor olabilir?

17 ve 18 Ekim 2017'de, Hawaii'nin Maui adasındaki bir yanardağın zirvesinin yakınında bulunan büyük bir teleskopun görüş alanı boyunca alışılmadık bir nesne belirdi. Pan-STARRS1 teleskopu, asteroitlerin veya kuyruklu yıldızların yakın geçişleri gibi geçici olayları tespit etmek için gökyüzünü taramak üzere tasarlanmıştır. Ancak bu farklıydı: Nesne, Güneş'in veya herhangi bir gök cisminin çekimine bağlı değildi. Başka bir yerden geldi.

Gizemli nesne, yıldızlararası uzaydan gelen ve güneş sisteminden geçerken gözlemlenen ilk ziyaretçiydi. Gökbilimciler ona, kabaca “uzaktan ilk gelen haberci” anlamına gelen Hawaii dilindeki bir kelimeyi ödünç alarak 1I/'Oumuamua adını verdiler. İki yıl sonra, Ağustos 2019'da amatör gökbilimci Gennady Borisov, Kırım'ın Nauchnij kentindeki MARGO Gözlemevi'nde ev yapımı bir teleskop kullanarak, şu anda 2I/Borisov olarak adlandırılan bilinen diğer tek yıldızlararası davetsiz misafiri keşfetti.

Tipik olsa da Asteroitler ve kuyruklu yıldızlar Güneşin etrafında dönen bir güneş sisteminde, 'Oumuamua ve Borisov göksel göçebelerdir ve zamanlarının çoğunu yıldızlararası uzayda dolaşarak geçirirler. Güneş sisteminde bu tür müdahalecilerin var olduğu varsayılmıştı, ancak bilim adamları bunların nadir olmasını bekliyordu. Almanya'daki Jülich Süper Bilgisayar Merkezi'nden astrofizikçi Susanne Pfalzner, “Bunu göreceğimizi hiç düşünmemiştim” diyor. En azından onun hayatında değil.

Bu iki keşifle birlikte bilim insanları artık yıldızlararası müdahalecilerin daha yaygın olduğundan şüpheleniyor. Gezegene genel bakış kitabının yazarlarından Kaliforniya Üniversitesi'nden gezegen bilimci David Jewitt, şu anda yalnızca Neptün'ün yörüngesinde 'Oumuamua büyüklüğünde yaklaşık 10.000 yıldızlararası nesne olabileceğini tahmin ediyor. Yıldızlararası müdahalecilere ilişkin mevcut anlayış 2023'te Astronomi ve Astrofizik Yıllık İncelemesi.

Araştırmacılar bu garip nesnelerle ilgili, nereden geldikleri ve galakside nasıl dolaştıkları gibi temel soruları yanıtlamaya çalışmakla meşguller. Bilgisayar korsanları ayrıca uzak gezegen sistemlerinin özelliklerini keşfetmenin yeni bir yolunu da sağlayabilir.

Ama önce gökbilimcilerin bunlardan daha fazlasını bulmaları gerekiyor.

Jewett, “Şu anda biraz gerideyiz” diyor. “Fakat daha fazlasını görmeyi bekliyoruz.”

Garip kökenler

En azından 18. yüzyılın başından beri gökbilimciler yıldızlararası nesnelerin var olma olasılığını değerlendiriyorlar. Daha yakın zamanlarda, bilgisayar modelleri, Güneş Sisteminin, dev gezegenlerle olan çekimsel etkileşimler nedeniyle, küçük nesne kümelerini uzun zaman önce yıldızlararası uzayın boşluklarına gönderdiğini göstermiştir.

Bilim adamları, davetsiz misafirlerin çoğunun buzlu malzemeden yapılmış dış kuyruklu yıldızlar olmasını bekliyordu. Borisov şu görünüme uyuyordu: Güneşin yakınından geçerken buharlaşan buzdan gelen gazlardan ve tozdan oluşan bir kuyruğu vardı. Bu, bunların, sıcaklığın kayalardaki karbon monoksit gibi gazları donduracak kadar soğuk olduğu bir gezegen sisteminin dış bölgesinden kaynaklandığını gösteriyor. Bir noktada bir şey Borisov'u yaklaşık bir kilometre uzakta sisteminden dışarı attı.

Olası bir suçlu astral levitasyondur. Araştırmaya göre, geçmekte olan bir yıldızın yerçekimi, gezegenimsiler olarak bilinen daha küçük nesneleri sistemin dış kenarlarından fırlatabilir. Pfalzner liderliğindeki yeni bir çalışma. Dev bir gezegen, bir asteroit veya kuyruklu yıldız yeterince yaklaşırsa, gezegenin yerçekimi küçük nesneyi yıldızının pençesinden kaçacak kadar hızlandırabilirse, gezegen sisteminin dış bölgelerinden bir nesneyi fırlatabilir. Yaklaşım, Neptün'ün erken güneş sisteminde yaptığı gibi, gezegenlerin kendi gezegen sistemleri boyunca göç etmesiyle de gerçekleşebilir.