Türkiye Cumhurbaşkanı Kültürü Nasıl Silahlandırıyor?

İSTANBUL – İstanbul’un Art Nouveau tarzındaki ilk binasında son kiracıların ayrılmasından otuz yılı aşkın bir süre sonra, uzun süredir ihmal edilen Potter Apartmanları’nın kapıları, uzun bir tadilattan sonra geçen ay yeniden açıldı. Kalabalıklar, Osmanlı Sultanı II. Abdülhamid’in sarayının resmi terzisi olan Jean Potter’ın atölyesine girmek ve çağdaş sanat sergisini izlemek için yeni parıldayan cephenin önünde sıraya girdi. Yorumlar, gerçekler Yeniden açılması için orada kuruldu.

Casa Potter’ın yeniden canlandırılması, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İstanbul tarihinin bazı bölümlerini dönüştürmeye yönelik daha büyük bir girişiminin parçası. fes Şapka fabrikası için bir 19. yüzyılın sonları gaz işleri – 16 milyonluk bir şehir için yeni kültür merkezleri olarak. Aynı zamanda, Türkiye 14 Mayıs’ta yapılacak çok önemli genel seçimlere doğru giderken, sanat ve kültür dünyasındaki siyasi etki için daha geniş bir mücadelenin simgesidir.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021 yılının sonlarında yaptığı bir konuşmada, “Bugün küresel sistemi yönetenlerin en güçlü silahlarının kültür araçları olduğu açık bir gerçektir.” Sanatçıları yasaklamak, baskı yapmak ve tutuklamakla ünlüdür. ve diğer kültürel figürler, hükümeti, otokratik liderin yakındığı, siyasi muhaliflerinin kültür üzerindeki uzun süredir sahip olduğu “tekel” i tersine çevirmeye çalıştı.

Son yıllarda, Erdoğan dönüm noktasının yeniden inşasına öncülük etti. Atatürk Kültür Merkezi, orada gerçekleştirilen ilk operayı bizzat sipariş ederek; Osmanlı askeri kışlasının devasa bir Rami kütüphanesine dönüştürülmesi; ve açılış töreni Yedidebe yirmi yaşındaİstanbul Bienali, klasik Türk sanatlarını ön plana çıkarmayı amaçlıyor.

Muhalefet tarafından yönetilen İstanbul Belediyesi’nin genel sekreter yardımcısı Mahir Bolat, Kasım ayında düzenlediği basın toplantısında, cumhurbaşkanının siyasi muhaliflerinin bu tür planları “kültürü desteklemek değil, onu yönlendirmek ve hakim kılmak” çabaları olarak nitelendirdiğini söyledi. Eski bir müze müdürü olan Bolat, belediyenin “ifade özgürlüğüne hizmet eden yeni kültürel alanlar yaratma görevi” olduğunu söyledi. Sadece son altı ayda Casa Potter dışında eski bir pompa istasyonunda çağdaş sanat galerileri, üç tarihi ev, bir su deposu ve bir ofis binasının açılışına öncülük etti.

Belediyenin projeleri, İstanbul’un sanat camiasından, genellikle merkezi hükümet tarafından teşvik edilen projelerden daha sıcak tepkiler aldı. Sanatçı Jayno Pegunlu, “Ama özünde, kültürün rolüne ilişkin anlayışlarının birbirinden farklı olmadığını hissediyorum” dedi. aşırı duyarlılık. “Hepsi kültürü çoğunlukla şehrin turizminin ve gelişiminin bir parçası olarak görüyor.”

2002’de iktidara geldiğinden beri Erdoğan’ın Adalet ve Kalkınma Partisi, sanat dahil tüm sektörlerde özelleştirmeyi artıran neoliberal politikaları hızlandırdı. İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin kültürel yönetim fakültesi üyesi Ezra Yıldız, bunun bir sonucu olarak Kürt sanatçıların “siyasetle uğraşan kadınlar ve queer sanatçılar” ile özel ve kamu kurumlarından dışlanması olduğunu söyledi.

Türkiye’deki büyük sanat kurumlarının ve etkinliklerinin finansmanına büyük holdingler hakimdir ve İstanbul’daki sanat mekanları, Bomontiada eğlence kompleksi, Piyalepaşa İstanbul lüks konutları ve Galataport alışveriş merkezi de dahil olmak üzere, bu şirketlerin kontrolündeki yarı kamusal alanlara giderek daha fazla kaymaktadır. karmaşık. , nerede bayrak direği İstanbul Çağdaş Müze bu hafta yeniden açıldı.

Sanatın özel fon sağlayıcıları, diğer sektörlerdeki ticari çıkarları için hükümetin onayına güvenerek, genellikle hükümetin ideolojik eğilimlerini paylaşmazlar. Sanatçı ve şehir aktivisti Nazım Dikbaş, “Bekleme oyunu oynuyorlar ve değişeceğini umuyorlar” dedi. aşırı duyarlılık. Bu kurumların desteklediği kurumları sanatsever Osman Kavala’nın tutuklanması gibi konularda ses çıkarmamakla eleştirdi.

Dikbaş, kurumsal sessizliğin birçok sanatçıyı bilmeden hükümetin öncülüğünde Beyoğlu’nun merkezindeki tartışmalı kentsel dönüşüm projelerinin “sanat yıkamasının” bir parçası haline getirmesine yol açtığını söyledi. Yeditepe Bienali’yle kültür sahnesine büyük ölçüde damgasını vuramayan hükümet, rotasını değiştirdi ve mevcut sanat galerilerini Bienal’in bir parçası ilan etti. Beyoğlu Kültür Rotası Festivali 2021 ve 2022’de.

Dikbaş, “Şimdi geri geliyorlar ve ‘Tamam, artık Beyoğlu Kültür Yolu’nun bir parçasısın, bildiğim kadarıyla sadece bir galeri yok’ diyorlar” dedi. Galataport ve Taksim Camii gibi sanat dünyası figürleri ve kurumları da dahil olmak üzere. Normandiyalı Honve eski biz sinemayız.

Benzer bir kültürel yeniden markalaşma çabası, Kürtlerin çoğunlukta olduğu Diyarbakır’da gerçekleştirildi. itirazlarBeyoğlu Kültür Yolu kapsamında duyurulan bir gösteride yer alan Begonlu, “Ama burada, İstanbul’da ışık huzmesinde tavşanlar gibi donup kaldık” dedi. Hükümet düşmanlığının “sanatçıları her zaman aynı birliği göstermemekle birlikte köşeye sıkıştırdığını” söyledi.

Belediye inisiyatifleri, devletin sert kültürel siyaseti ile çatışan özel teşebbüsler arasında bir orta yol yaratma umudunu ifade ediyor. Ancak İstanbul Belediyesi’nin hızlı açılışlar ve yeni sergi salonları için mekanlar konusunda net bir vizyon ve strateji eksikliği olarak değerlendirdiği yaklaşımı biraz duraksamalara neden oluyor.

Sanatçı Marina Papasyan, “Şimdiye kadar İstanbul Belediyesi’nin programları ana akım sanat dünyasını yansıtıyordu ve sahnede oyuncu olmayan hiç kimseye yer açmıyordu” dedi. aşırı duyarlılık. Onlar ve diğerleri, İstanbul’un sanat camiasının gerçekten daha fazla sergi alanına ihtiyacı olup olmadığını sorguluyor. Hızla yükselen kira ve genel ekonomik kargaşa.

Papazian, “Forumlar, sanatçıların başlıca sorunlarının yoksulluk ve temsiliyet olduğunu gösteriyor.” dedi. tartışma dizisi Yakın zamanda Osman Kavala tarafından kurulan bir İstanbul sanat ve kültür merkezi olan Depot’ta proje koordinatörleri olarak rollerinin koordinasyonuna yardımcı oldular. Forum katılımcıları, çalışan sanatçıların daha güvenli bir yaşam sürmelerine yardımcı olmak için stüdyo alanları, bağımsız girişimler için destek ve sosyal güvenlik ve kira kontrolü ile ilgili politikalar gibi temel ihtiyaçları belirledi.

Sosyoloji profesörü Begum Aston Frat, “Son zamanlarda açılan tüm bu sergi salonları, bir tüketici olarak gittiğiniz değerli yerlerdir: para harcamak zorunda değilsiniz, ancak yine de pasif bir kültür alıcısısınız” dedi. Mimar Chinon. Güzel Sanatlar Üniversitesi dedi aşırı duyarlılık. “Ama kültür günlük bir üretimdir; Buluşma yerlerine, insanların birlikte bir şeyler yaratabilecekleri yerlere ihtiyacı var.”