Ermenistan Başbakanı: Artık Bizi Koruması İçin Rusya’ya Güvenemeyiz – POLITICO

ERİVAN — Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Politico’ya, Rusya’nın Ukrayna’yı feci şekilde işgalinin Azerbaycan’la açık çatışmaya geri dönüşe yol açabileceği korkusunun ortasında, Ermenistan’ın güvenliğinin garantörü olarak artık Moskova’ya güvenemeyeceğini söyledi.

Paşinyan’ın, Rusya’nın Kafkasya’da polis görevi yapma konusundaki yetersizliğine yönelik alışılmışın dışında eleştirisi, Kremlin’in, Moskova’nın bir zamanlar kalesi olarak gördüğü eski Sovyet cumhuriyetleri üzerindeki nüfuzunu ve bir zamanlar popüler olan süper güç statüsünü kaybetmesine neden oldu.

Erivan’daki hayal kırıklığı, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana demiryollarını, enerji sektörünü ve hatta sınırlarını Rusya’ya bırakan 2,8 milyon nüfuslu ülke için büyük bir dönüm noktası olabilir. Ermenistan, 2020 yılında Azerbaycan’da Türkiye destekli güçlere karşı 44 günlük bir savaş yürüttüğünde (her iki tarafta da binlerce kişinin ölümüne neden olan bir çatışma), ateşkesi korumak için Rus barış güçleri görevlendirildi.

Artık Rusya tamamen Ukrayna’da savaşmaya kararlı olduğundan, Başkan Vladimir Putin’in askerlerinin Kafkasya’da barışı korumaya istekli olup olmadığı veya bunu koruyup koruyamayacağı konusunda Erivan’da korkular artıyor. Bu, Ermenistan’ın Dağlık Karabağ bölgesi konusunda Azerbaycan’la yeniden savaşmasının tüm riskleri nedeniyle acil bir endişe kaynağıdır.

“Ukrayna’daki olaylar sonucunda Rusya’nın yetenekleri değişti.” diyen Paşinyan, Moskova’nın, başından beri Kremlin için stratejik öneme sahip olan Azerbaycan’ı ve yakın müttefiki Türkiye’yi yabancılaştırmamaya çalıştığını da sözlerine ekledi. Geçen yıl Ukrayna’da yaşanan savaş.

“Stratejimiz bu durumda başkalarına bağımlılığımızı en aza indirmeye çalışmak olmalıdır” dedi. “Özgür bir ülke olmalıyız, egemen bir ülke olmalıyız ama Batı ile Doğu, Kuzey ile Güney arasındaki çatışmaların merkezine düşmekten kaçınmanın yollarını da bulmalıyız… Ermenistan’ın ‘vekil’ olması gibi bir durum söz konusu olamaz. Buna izin verilmeyecektir” dedi.

Her çatışma çıktığında büyük koruyucuyu (Ermenistan örneğinde Rusya) çağırmanın sürdürülemez olduğunu savundu.

“Komşularımızla sorunlarımız var ve başkalarını bizi korumaya çağırmak zorundayız – diğerlerinin kim olduğu önemli değil – bu çok savunmasız bir model.”

Artan gerilim

Azerbaycan’ın uluslararası alanda tanınan sınırları içinde yer alan ancak etnik Ermeni nüfusu tarafından kontrol edilen Dağlık Karabağ, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden bu yana iki savaşa sahne oldu ve Rusya her iki durumda da güvenliğini garanti altına almak için devreye girdi.

Artık Moskova’nın statükoyu garanti etme yeteneği buharlaşıyor gibi görünüyor.

Paşinyan, Azerbaycan’ı bölgeyi birbirine bağlayan tek otoyol olan Laçin Koridorunu kapatarak “insani kriz” yaratmakla suçlayarak, “Dağlık Karabağ sınırındaki iletişim ve işgal nedeniyle güvenlik durumu büyük ölçüde değişti.” dedi. Moskova birliklerinin 2020 ateşkes şartları uyarınca korumakla görevlendirildiği Ermenistan.

Yardım kuruluşları, bölgede yaklaşmakta olan kıtlığın uyarısıyla birlikte gıda ve yakıt tedarikinin aylardır kesildiğini söylüyor. Azerbaycan hükümeti Karabağ Ermenilerine silahlarını bırakmaları, Azerbaycan’dan mal almaları ve ülkenin bir parçası olarak yönetilmeyi kabul etmeleri çağrısında bulundu.

Paşinyan, bu durumun Rusya’nın artık ağırlığını taşımadığının açık bir göstergesi olduğundan şikayet etti.

“Bütün bunlar Rus barış güçlerinin sorumluluğunda olmalı ve bu sorunlar var olduğu sürece Rus barış güçleri görevlerinde başarısız olmuşlardır” dedi.

Ancak bir uyarı da ekledi: “Eğer Rus barış güçleri Dağlık Karabağ’da olmasaydı, şu anda durumun daha iyi olacağını söyleyemem.”

Rus güçlerinin yardım edememesinden duyulan hayal kırıklığı, Moskova ile Erivan arasında bozulan ilişkilerin bir parçası.

Geçen hafta Rusya Dışişleri Bakanlığı, Erivan’ın Ukrayna’ya ilk kez insani yardım gönderme kararına atıfta bulunarak, bir dizi düşmanca önlem olarak tanımladığı şeyler hakkında “zorlu” bir görüşme için Ermenistan büyükelçisini Paşinyan’ın eşine çağırdığını açıklamıştı. Anna Hagopian, Kiev’e resmi bir ziyarette bulundu. Ermenistan ayrıca, Azerbaycan’ı geçen Eylül ayında sınıra saldırı başlattıktan sonra destek taleplerini yerine getirmemekle suçlayarak Moskova liderliğindeki KGAÖ askeri ittifakındaki temsilcisini de geri çekti.

Bunun yerine ABD askerlerini ülkede ortak tatbikatlar yapmaya davet etti. Egzersizler Kod adı Eagle Partner 2023. Rusya karara saldırdı.

Salı günü erken saatlerde, İngiltere’nin eski Rusya Büyükelçisi Anthony Brendan şunları söyledi: Reuters Moskova’nın “Ukrayna’daki zayıf performansı”, kendisine bağımlı olan Ermenistan gibi devletleri “daha güvenilir başka koruyucular aramaya” zorladı.

Putin aynı gün yaptığı konuşmada talep edilen Ermenistan’ın bu yılın başlarında Azerbaycan’ın egemen topraklarını tanımasının ardından Rusya, Dağlık Karabağ bölgesinde çok az şey yapabildi. Paşinyan, POLITICO’ya verdiği röportajda bu görüşünü doğruladı ancak bölgede “etnik temizlik” yaşanmamasını sağlamanın artık uluslararası topluma bağlı olduğunu söyledi.

Komşuluk ilişkileri

Azerbaycan ve Ermeni birlikleri, son günlerde AB’nin kendi sivil izleme misyonuyla yaşanan çatışmalar nedeniyle ortak sınırları boyunca yüksek alarma geçirildi. Raporlama Sınırda “artan gerilim ve kesişim”. Paşinyan’a göre “yükselişme durumu göz ardı edilemez” ancak “seferberlik altındaki güçlerin üslerine dönmesi gerektiğini” ve “Ermenistan’ın bunu yapmaya hazır olduğunu” vurguladı.

Başbakan, onlarca yıldır süren çatışmaların ardından Azerbaycan’la bir barış anlaşması sağlanması amacıyla ABD, AB ve Rusya’nın aracılık ettiği müzakerelere desteğini yineledi. 1990’larda Sovyetler Birliği’nin çöküşünü takip eden bir savaşın ardından yapılan anlaşma, Moskova askerlerinin Ermenistan sınırlarında devriye gezme görevini devralmasını sağladı.

“Kalıcı ve ebedi bir krallığa sahip olmak istiyorsak, öncelikle komşularımızla ilişkilerimizi çözüme kavuşturmak için çok ciddi adımlar atmalı, çok ciddi çabalar sarf etmeliyiz” dedi.

Paşinyan, eski müttefik Rusya’ya olan güvenin kırılması gerektiğini kabul ederken, Batı’nın Ermenistan’ın ihtiyaçlarını tam olarak desteklediğini görmek için kat edilmesi gereken uzun bir yol olduğunu da kabul etti.

“Ortaklarımız, Avrupa Birliği ve ABD de demokratik reform gündemi konusunda bizi destekliyor” diyen Erdoğan, şunları ekledi: “Aldığımız destek ve yardımın hedeflerimize hizmet etmeye yeterli olduğunu söyleyemem. Gündem.”