Birleşmiş Milletler Türkiye ve Kıbrıslı Türkleri Maraş tedbirini geri almaya çağırıyor

Birleşmiş Milletler (AP) – Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Perşembe günü bir kez daha Türkiye ve Kıbrıslı Türkleri, terk edilmiş Maraş tatil beldesini yeniden açmak için alınan tüm önlemleri derhal geri almaya ve bölünmüş Akdeniz adasının yeniden birleştirilmesi konulu “yakın gelecekte” yeni müzakereleri desteklemeye çağırdı.

Konsey, oybirliğiyle kabul edilen ve Kıbrıs’taki BM barışı koruma misyonunu altı ay uzatan bir kararda, “adada gerginliğe yol açabilecek ve barışçıl bir çözüm umutlarını baltalayabilecek her türlü tek taraflı eylemden kaçınma gereğini” vurguladı.

Ada, Kıbrıs’ın Yunanistan ile birleşmesini hedefleyen bir darbeyle tetiklenen Türk işgalinin ardından 1974’te Kıbrıslı Türklerin kuzeyi ve uluslararası alanda tanınan Kıbrıslı Rumların güneyi olarak ikiye bölündü. Kıbrıs, Avrupa Birliği’nin bir üyesidir, ancak ayrılıkçı kuzey, yalnızca Avrupa Birliği üyesi olmayan Türkiye tarafından tanınmaktadır.

Maraş, 1974’ten önce Kıbrıs’ta turizmin merkezi olan, tertemiz kumsalları ve modern otelleri ile Mağusa’nın bir banliyösüdür. Maraş’ın 15.000 Kıbrıslı Rum sakini ilerleyen Türk kuvvetleri karşısında kaçtıktan sonra, geçen Ekim ayında Türk ve Kıbrıs Türk makamlarının “yeniden açıldığını” ilan edene kadar bölge çitle çevrildi.

Kıbrıslı Türk lider Ersin Tatar, 20 Temmuz’da Maraş’ın 3,5 kilometrekarelik (1,35 sq mi) bölümünün askeri kontrolden sivil kontrole döneceğini duyurdu. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Türk işgalinin 47. yıldönümünü anmak için katıldığı askeri geçit töreninden önce geldi.

Güvenlik Konseyi kararı, 1984 ve 1992 tarihli kararların BM yönetimine devredilmesini talep eden “Maroşa ile ilgili hiçbir işlem yapılmayacağını” yineledi ve Maraş’ın herhangi bir bölümünü “diğer kişiler tarafından” çözmek için herhangi bir girişimden söz etti. sakinlerinden daha fazla” “Kabul edilemez”.

Konsey, yasal olarak bağlayıcı bir kararın bir adım ötesinde, 23 Temmuz’da Maraş’la ilgili bir cumhurbaşkanlığı bildirisi yayınladı.

Eski Maraş sakinleri, son hamleyi bölgenin geleceğine yönelik çaresizliklerinden yararlanma ve mülklerini satmaları için psikolojik olarak baskı yapma girişimi olarak kınadılar. Birçok Kıbrıslı Türk, hareketi iki toplum arasında uzlaşma sağlamaya yönelik devam eden çabaları baltaladığı için kınadı.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Nisan ayında Cenevre’de Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk liderlerle gayri resmi görüşmelerde bulundu. Adanın geleceği konusunda ilerleme sağlayamadılar, ancak BM Genel Sekreteri görüşmelerin devam edeceğini ve “pes etmeyeceğim” dedi.

Hem Türkiye’deki Erdoğan hem de Kıbrıslı Türk lider Tatar, Kıbrıs’ta kalıcı barışın ancak uluslararası toplumun iki ayrı devleti tanımasıyla sağlanabileceğini ve siyasi eşitlikle federalizme dayalı yeniden birleşme anlaşması için on yıllardır süren müzakereleri alt üst ederek sağlanabileceğini söyledi.

Güvenlik Konseyi Perşembe günü yaptığı açıklamada, “Maalesef, (Nisan) toplantısında şu anda resmi müzakerelerin yeniden başlamasına izin verecek yeterli ortak zemin bulunamadı.” dedi. Ancak Genel Sekreter’in devam eden çabalarını ve taraflar arasında yakın gelecekte başka bir gayrı resmi görüşme turu düzenleme anlaşmasını “tam olarak destekledi”.

Konsey, tüm katılımcıların “açıklık, esneklik ve uzlaşma ruhu içinde ve Birleşmiş Milletler himayesinde karşılıklı olarak kabul edilebilir bir çözümü özgürce müzakere etmek için gerekli siyasi iradeyi ve kararlılığı göstererek” bu görüşmelere katılmasının önemini vurguladı.

Kıbrıs’ın sahip olduğunu iddia ettiği bir diğer tartışmalı konuda, Doğu Akdeniz sularında petrol ve doğal gaz arama konusunda, Güvenlik Konseyi hidrokarbonlar üzerindeki “gerilimin azaltılmasına” atıfta bulundu, anlaşmazlıkları barışçıl bir şekilde çözme gereğini vurguladı ve Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklere çağrıda bulundu. “Uzlaşma sürecine zarar verecek her türlü eylem ve mektuptan kaçının.”

Konsey, “Kapsamlı ve kalıcı bir çözümden tüm Kıbrıslılar ve daha geniş bölge için ekonomik faydalar da dahil olmak üzere birçok önemli faydanın sağlanabileceğine” ikna olduğunu söyledi.

Güvenlik Konseyi, Kıbrıslı Rumlar ve Türkler arasında daha fazla çatışmayı önlemek için 1964’te Kıbrıs’ta UNFICYP olarak bilinen bir Birleşmiş Milletler barış gücü kurdu. 1974 Türk işgalinden sonra ateşkes hatlarını denetlemek, tampon bölge korumak ve insani faaliyetlerde bulunmak gibi başka görevler de üstlendi.

Karar, 1000’den fazla güçlü barışı koruma misyonunun görev süresini 31 Ocak 2022’ye kadar uzatıyor.

“Ateşkes hatları boyunca mevcut askeri durumun devam eden ihlalleri, ara bölgede her iki tarafın rapor ettiği ihlaller ve ilgili riskler ve izinsiz inşaatlardaki artış konusundaki ciddi endişesini” ifade ediyor.

Kıbrıs’ın BM büyükelçisi Andreas Hadjichrysanto, BM gücünü “vazgeçilmez” olarak nitelendirdi ve kararın Maraş’taki “tehlikeli ve tehlikeli” duruma ilişkin yinelemesini ve orada BM barış güçlerine izin verilmesi çağrısını memnuniyetle karşıladı.

Bakan, Kıbrıs’ın siyasi eşitliğe sahip iki bölgeli bir federasyon temelinde müzakereleri sürdürmeye hazır olduğunu ve bunun “tüm Kıbrıslıların endişelerini dış müdahale olmaksızın bağımsız, birleşik bir Kıbrıs’ta ele almaya” ikna olduğunu söyledi.