Türkiye’nin Van Gölü iklim krizi, su yakıta çekildikçe küçülüyor
Van Gölü çevresindeki çatlak arazi, ilk kez gelen ziyaretçiler için doğal bir coğrafi özellik gibi görünebilir. Ancak, bu aslında iklim krizinin daha da kötüleştirdiği ülke çapında bir kuraklığın son işaretidir. Türkiye’nin en büyük gölü ve çevresindeki diğer su kaynaklarını içeren geniş bir havza şu anda şiddetli bir kuraklık yaşıyor. Azalan yağış ve buharlaşma hızının daha yüksek sıcaklıklarla kötüleştiği ve su seviyelerine gerilediği bilinmektedir. Bazı yerlerde su seviyesi 3 metre (yaklaşık 10 fit), diğer bölgelerde ise 10 kilometre kare (yaklaşık 4 mil kare) düştü.
Mikroplar, binlerce yılda oluşan tortular, felaketin amacının açık göstergeleridir. Daha önce sadece gölün dibinde dalgıçlar tarafından bulunan bu antik kayalar, çoğunlukla kuru arazide uzanıyor ve fotoğrafçılara harika bir fırsat sunuyor ve gölün geleceği hakkında endişeler uyandırıyor. Tuzlu Soda Gölü’nün uydu fotoğrafları, yakınlardaki dağlardan inen küçük derelerin yıllar içinde meydana getirdiği değişiklikleri açıkça gösterirken, uzmanlar kuraklığın geniş vadi için büyük bir sorun olduğu konusunda uyarıyor.
Üniversitenin Van Yousing’deki Su Ürünleri Fakültesi’nde profesör olan Mustafa Akus, kuraklığın göl üzerindeki etkisinin daha da kötü olacağı konusunda uyardı. Hem Van’ı hem de kuraklığa meyilli diğer gölleri korumak ve muhafaza etmek için doğru su yönetimine ihtiyacımız var. Doğru ve sürdürülebilir bir su politikasına ihtiyacımız var.”
Türkiye denizlerle çevrili olmasına rağmen su sıkıntısı çekiyor ve yetkililer acıları hafifletmek için planlar üzerinde çalışıyor. Akkuş, Van Gölü’nün diğer sulara göre çok kırılgan olduğunu söyledi. Yağışların yetersiz olması nedeniyle su seviyesindeki düşüşten ülke genelindeki tüm göl ve nehirler etkilendi. Van Gölü kapalı bir yatakta bulunuyor ve diğer bölgelere su yok” dedi. “Burada dinamik bir denge var. Van’a sadece yağışla su enjekte ediliyor ve su buharla salınıyor. Son yıllarda yazlar daha uzun, kışlar daha kısa oldu. Bu nedenle buharlaşma daha yüksek” dedi. , Göl “her birim” su aldı ve “üç birim” su kaybetti.
Akkuş, iklim değişikliğinin ana suçlu olabilir, ancak faktör bu değil, diye ekledi. “Sağlıklı bir su politikamız yok. Elbette bir kuraklığa müdahale edip kısa vadede onu ortadan kaldıramazsınız ama sürdürülebilir bir su politikası bu süreçten en az zararla çıkmamıza yardımcı olabilir.”
Uzmanlar, kuraklığın en büyük etkisinin verimsiz sulama sistemleriyle su israfı olduğunu söylüyor. Türkiye, damla sulama gibi kaynakları korumaya yönelik yeni yöntemleri teşvik etmek için çalışıyor. Akus, gölün çevresinde ekilen tarla sayısı arttıkça su seviyesinin her yıl düştüğünü söylüyor. “Büyümesi için çok su gerektiren mahsulleri yetiştirmeyi bırakmalıyız. Dere kenarına kurulan her tarla suyu tahliye etmeye yardımcı oluyor. Su sıkıntısı çekiyoruz, ancak suya ihtiyacı olan mahsulleri yetiştirmeye devam ediyoruz. Fıskiye ve atık su ile sulayın. Suyu altın kadar değerli görmeli ve politikalarımızı buna göre şekillendirmemiz gerekiyor” dedi.
“Kuraklık dört aşamadan oluşuyor: hava, su, tarım ve sosyo-ekonomik kuraklık. İlk üçünü ve ardından gelenleri yaşadık. Aslında sosyo-ekonomik kuraklığın etkisini şimdiden görüyoruz. Hayır, uyulmaması sürdürülebilir su yönetimine geçilmesi, tarımda binlerce işin kaybedilmesine neden olacak ve bu da kaçınılmaz olarak büyük sorunlara yol açacaktır.”
“Girişimci. Unapologetic pastırma uzmanı. Kahve fanatiği. Kötü twitter gurusu. İnanılmaz yaratıcı.”