Kürt-Türk-Irak ilişkileri nereye gidiyor?

Otuz yıldan biraz daha uzun bir süre önce, Fransa ve Birleşik Krallık ile birlikte çalışan Birleşik Devletler, Konfor Sağlama Operasyonunu başlattı. Fikir basitti: Koalisyon ülkeleri, Türkiye’ye mülteci akışını durdurmak ve Saddam Hüseyin’in Kürtleri katletme çabalarını sürdürmesini önlemek için Irak Kürdistanı’nda güvenli bir sığınak kuracaktı.

geçmiş

Saddam’ın binlerce aşiret mensubunu katletmesinin ardından yıllar önce eşi ve oğullarıyla İran’a kaçan aşiret lideri Mesud Barzani, ailesiyle birlikte döndükleri yıpranmış arabalar ve sırtlarındaki giysilerden başka bir şey değildi. . Bugün milyarderler ve karşı olduklarını söyledikleri Irak diktatörü tarafından orijinal olarak inşa edilen saraylarda ve konaklarda yaşıyorlar, ancak uygun olduğunda, müttefik oldular.

Barzani’nin zenginliğinin kökleri, yalnızca kişisel, parti ve bölgesel kaynaklar arasındaki ayrımları belirsiz yorumlarında değil, aynı zamanda Mesud’un Kürt milliyetçilerinin kişisel zenginleşme arzularını altüst ettiği Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı şeytani pazarlıkta da yatmaktadır.

KDP’nin Türkiye ile ilişkileri bugün sıcak olsa da, bu tarihsel olarak kuraldan ziyade istisnadır. Saddam’ın Irak’ı, Barzani ve Celal Talabani tarafından yönetilen bölgeleri izole etmek için Irak Kürdistanı ile komplo kurdu. Irak Kürdistanı’nda havaalanı yoktu ve Saddam hükümeti, BM çalışanları ve ara sıra diplomatlar dışında tüm yabancıların Kontrol Hattı’nı geçmesini yasakladı.

Bunun yerine, birçok STK çalışanı ve gazetecisi Suriye’ye seyahat edecek ve ardından, Suriye istihbaratının izin vermesi halinde, eski bir Sovyet uçağıyla Şam’dan Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kamışlı kentine seyahat edecek ve ardından Fırat Nehri üzerindeki küçük resmi olmayan geçiş noktasına bir taksiye binecekti. . Orada, küçük bir motorbot, Irak ordusunun cephe hattının yaklaşık bir mil kuzeyindeki bir noktada nehir boyunca beş dakikalık bir yolculuk yapıyor. Teknenin motoru durursa, yolcular zor bir seçim yapacak: nehre atlayıp diğer kıyıya yüzmeye çalışmak ya da Irak topraklarına sürüklenmek ve yasadışı giriş için belirli bir hapis cezası harcamak. Batılı vatandaşlar için İran daha az çekici bir seçenek oldu çünkü İran konsoloslukları Batılılara nadiren İslam Devrim Muhafızları tarafından kontrol edilen sınırları geçmek için gerekli olan çok girişli vizeler veriyor.

Türkiye, Irak Kürdistanı ile en büyük sınırı paylaşıyor, ancak genellikle sınırlarını sadece Kürtlere ve ucuz petrol taşıyan Türk kamyon şoförlerine açtı. 2000 yılının Eylül ayında, sınırı geçen ilk diplomatik olmayan, yerel olmayan kişiydim, ancak Diyarbakır’da on yedi günlük bir gecikmeden sonra, Türk Genelkurmay Başkanlığı ve Türk Dışişleri Bakanlığı transit geçiş konusunda tartıştı. Geldikten sonra ABD Dışişleri Bakanlığı, yerel Kürt aktivistlere Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bir ziyaretçi programı için davetiye dağıtmamı istedi. Pasaport almak zordu çünkü çoğu Kürt onları almak için Bağdat’a gidemedi. Seyahat belgelerini elde etmek için büyük bir mücadeleden sonra, Türk hükümeti belgeleri vermeyi reddetti.

Onlarca yıldır devam eden PKK isyanı, nesiller boyunca Türk siyasetçilerin Irak’taki Kürt özerkliğinin PKK’ya Türkiye’de benzer bir sonuç için mücadelede ilham verebileceğine inandıkları için gerilimi artırdı. Kürt özerkliğini ezmek değilse de kontrol etmek için Türkiye bir dizi strateji izledi: PKK ile savaşmak için periyodik olarak Irak topraklarına saldırılar düzenledi ve sonraki Irak Kürt gelişimini engellemek için genellikle küçük ileri operasyon üsleri bıraktı. Benzer şekilde, Barzani ve Talabani 1994-1997 yılları arasında bölgedeki gümrük gelirleri için iç savaşa girdikten sonra, Türkler kendi görev alanları dışında kalan “barış gözlemcileri”ni devreye soktular. Bu arada Türkiye, Irak Kürdistanı’na ucuz mamul mallar döktü ve ekonomisini boğmak için elinden gelen her şeyi yaptı.

Diplomatik olarak, Türk Dışişleri Bakanlığı küçük bir Türkmen azınlığın yaşadığı bir bölge tahayyülünü teşvik etti ve ABD’den, ana üssü daha çok Türk istihbaratı ve daha az Irak Türkmenleri olan bir grup olan Irak Türkmen Cephesi ile anlaşmasını talep etti. 2003 ABD öncülüğündeki Irak işgalinden önce Erdoğan’ın partisi ABD’nin transit geçişini reddettikten sonra, Irak Kürtleri yasağı çiğnerken Türkiye diplomatik nüfuzunu kaybetti. Kürtler Süleymaniye veya Erbil’de havaalanları inşa etmeden çok önce Bağdat’a ulaşabildiler. Ayrıca Kerkük çevresinde yeni topraklar ve yeni petrol sahaları satın aldılar. 2006 yılında Talabani, Irak’ın ilk Kürt cumhurbaşkanı oldu.

şimdi

Bu arka plana karşı, Erdoğan, yeni gerçekler göz önüne alındığında, ilerlemenin en iyi yolunun Kürtleri ezmeye çalışmak yerine onları kendi safına almak olduğuna karar verdi. Pratikte bu, tüm Türkiye-Irak sınırı boyunca Irak topraklarını kontrol eden Barzanilerle bir anlaşma yapılması anlamına geliyordu. Irak Petrol Bakanı olarak görev yaptığı dönemde Abel Abdul-Mehdi, Türkiye’nin sayaç okumaları karşılığında Ceyhan’dan ihraç ettiğini bildirdiği Irak petrolü ile Irak Kürt petrolü arasındaki tutarsızlıklardan bahsetti. Anlaşmazlığın Erdoğan ile Mesud Barzani arasında bölündüğüne dikkat çekti. Erdoğan ve Barzani, ironik bir şekilde, coğrafi izolasyonları nedeniyle petrolü büyük indirimlerle Barzani’ye satmak zorunda kalan PKK ile bağlantılı Suriye Kürtleri tarafından petrol sahalarının kontrolünden de yararlandı. Türkiye’ye biraz daha düşük bir indirim. .

Barzaniler, Kürt liderliği bir ilerleme ve gelişme yanılsaması yaratmaya ve aslında bölgelerini Birinci Dünya otelleri ve Üçüncü Dünya hastanelerine dönüştürmeye çalışırken Erdoğan’ın yan kuruluşlarına tercihli ve kazançlı inşaat sözleşmeleri de verdi. Barzani, Erdoğan ile yakın aile üyelerinden başka kimsenin odada olmadığı kişisel olarak müzakere edilen anlaşmalardan büyük kazançlar elde ederken, Barzani ayrıca kontrol ettiği topraklarda Türk istihbarat servislerine özgürlük tanımaya başladı. Temmuz 2019’da teröristlerin Kürdistan İşçi Partisi ile bağlantılı olduğu iddia edildi öldürme Erbil’deki bir Türk istihbarat ajanı, Türkiye’nin Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ve müttefiklerine yönelik hava saldırılarına açık bir şekilde yanıt veriyor. Olay, güvenlik durumundaki kusurları gösterdiği için Barzani için daha az utanç vericiydi ve oğlu Mesrur ​​ile Türkiye’nin ajanları arasındaki yakın çalışma ilişkisini ortaya çıkardığı için daha çok utanç vericiydi. Daha yakın zamanlarda, Türkiye’nin Barzani ailesine müdahalesi seçim günü oy sayımını manipüle etmeye kadar uzandı.

gelecek

Barzaniler milliyetçiliği zenginlik ve güçle değiştirirken, Erdoğan sahneden kaybolursa ne olacağı sorusu ortaya çıkıyor. İki liderin yaptığı anlaşmalar rejimler yerine bireyler arasındaydı, dolayısıyla Türkiye’de daha Kemalist bir hükümet mi yoksa Erdoğan’ın aynı anlaşmalara sadık kalacağından daha az yozlaşmış bir hükümet mi olduğu belirsizliğini koruyor. Ne de olsa Kürt-Türk-Irak yakınlaşmasından yararlanan daha geniş Türk toplumu ve ekonomisi değil, Erdoğan’ı çevreleyen küçük bir iş çevresidir.

Elbette, Erdoğan’ın siyasi ölümü yakın olmayabilir. O bir kurtulan. Erdoğan, para birimi çöküşünün arka planında popüler olmasa da, sistemi yeterince kontrol ediyor ki, popülerlik eksikliği sandıklarda bir kayba dönüşmüyor. Ancak ölümcül ve Hastalık söylentileri devam etti.

Mesrur ​​statükoyu kalıcılıkla karıştırabilirken, Erdoğan’ın düşüşü Ankara içinde bir güç mücadelesine yol açacak ve Barzanilerle yapılan gizli anlaşmaların Erdoğan’ın aile üyeleri ve yardımcıları için utanç kaynağı olabileceği puanlar kazanacak.

En azından Erdoğan’ın düşüşü Barzani’nin dağ başındaki karargahında bir belirsizlik dönemine yol açacak. Yeni Türk liderliği, tavizler almak veya sözleşmeleri yeniden düzenlemek için sert bir oyun oynayacak. Bu, Mesrur’u çevreleyen Kürt fraksiyonlarının düşmesine yol açacak, diğer fraksiyonlar, belki de İran’a en yakın olanlar ve yeğeni Neçirvan’ın etrafındakiler yükselecek.

Türkiye eski haline dönerse ve Irak Kürdistanını yeniden tecrit ederse, Barzaniler savaşmadan düşmeyecektir. Amerikalılar, odaklandıkları alanlara ilişkin geniş bir tarihsel farkındalığı nadiren sürdürürler. Biden yönetimindeki birçok kişi için Barzani, Türkiye ile her zaman dostane ilişkiler içinde olmuştur ve onlar ABD’nin müttefiki olmuştur. Gerçekten de, Irak hükümetinin aşiret adamlarını katletmesinin üzerinden sekiz yıl geçtikten sonra, Mesud’un Saddam’ı kişisel gücünü korumak için benimsemesi gibi, Barzanilerin de İran’la derin bağları var ve bu bağları güç ve serveti koruma zorunluluğuyla yeniden canlandırabilirler. O. O.

Bu, Irak’ın geri kalanı İran’ın etkisi altında kalsa bile, Barzani diktatörlüğüne güvenebileceklerine dair Amerikan varsayımları için gerçek bir sorun teşkil ediyor. Kuzey Irak’ta giderek artan yozlaşmış ve otoriter rejimi birleştirmek yerine, belki de Washington için ilerlemenin en iyi yolu, aile tarafından yönetilen kleptokrat bir yönetim yerine gerçek bir demokrasi kurmak için Irak Kürdistanı’ndaki sistemik reforma öncelik vermektir.

Michael Rubin, İran, Türkiye ve daha geniş Orta Doğu’da uzmanlaştığı American Enterprise Institute’da yerleşik bir akademisyendir. Ayrıca düzenli olarak denizde Orta Doğu çatışmaları, kültür, terörizm ve ABD Deniz Kuvvetleri ve Deniz Kuvvetleri birimlerini konuşlandırmak için Afrika Boynuzu hakkında dersler veriyor. Onu Twitter’da takip edebilirsiniz: @mrubin1971.

Fotoğraf: Reuters.