Kazakistan: Kazakistan krizi: Moskova Orta Asya’daki konumunu güçlendiriyor

Kazakistan’da Rusya’nın büyük bir rol oynadığı Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü liderliğindeki başarılı terörle mücadele operasyonu, Moskova’nın yakın çevresinin bir parçası olan ve önemli çıkarlarının bulunduğu Orta Asya’daki merkezi rolünü yeniden tesis etti. Şimdi, 2-7 Ocak’ta isyanların meydana geldiği Kazakistan’ın tüm bölgelerinde durum istikrar kazandı. Ancak zararlar 87 milyar tengeyi (yaklaşık 200 milyon dolar) aştı.

Rusya, stratejik ortağı Kazakistan’ı derhal kurtarırken, krizin ardından Türkiye’nin bölge ile ilişkileri konusunda şüpheler var. Türkiye, Kazakistan’daki olaylarla ilgili olarak Türk Devletleri Örgütü’nün (OTG) dışişleri bakanlarının çevrimiçi bir toplantısını başlattı. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kazak mevkidaşı Muhtar Toloberdi ile yaptığı görüşmenin ardından etkinliğin 11 Ocak’ta gerçekleştirileceğini söyledi. Türkiye, Moskova’nın sürekli büyüyen Orta Asya’daki konumundan endişeli görünüyor.

Komşu Ülkeler Siyaset Dairesi gözlemcisi Victoria Panfilova, “Nezavisimaya Gazeta”ya, Kazakistan’daki olayların “Türk dünyasının” lideri Ankara’nın ilgi odağında olduğunu söyledi. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Kardeşlerimizin imkan ve kabiliyetleri ile her zorluğun üstesinden geleceğine inanıyoruz. Kazak kardeşlerimize her türlü yardım ve desteği vermeye hazır olduğumuzu beyan ediyoruz.”

Akar, Kazakistan’a Türkiye’nin Rusya’dan daha faydalı olacağını belirtti. “Akar’ın açıklamaları, özellikle bazı Türk uzmanların iddia ettiği gerçeği göz önüne alındığında anlaşılabilir: CSTO güçlerinin Kazakistan’a girişi, bir “Türk dünyası” inşa etme fikrinin çöküşüydü… Türk yetkililer, “Kazakistan’ın kaybından kamuoyu önünde pişmanlık duyuyorlar. Nezavisimaya Gazeta’ya göre, “Türkiye’nin Orta Asya’daki pozisyonunu daha da güçlendireceğini hayal etmek çok zor” dedi.

Ancak, IMEMO RAS’taki Sovyet Sonrası Araştırmalar Merkezi’nde kıdemli araştırmacı olan Stanislav Prichin’e göre, Türkiye’nin manevra alanı sınırlıydı. Kazakistan’daki krizin akut aşamasında Türkiye hiçbir şey yapamadı. Bu da sadece Kazakistan’da değil, Rusya ve Çin’de de daha büyük bir şaşkınlığa neden olacaktır. OTG tüzüğü, bir OTG ülkesinde kriz olması durumunda asker gönderme gibi bir hususu içermemektedir. Kazakistan ile bir dizi anlaşma imzalayarak bunu yalnızca Özbekistan yapabildi. Dolayısıyla Türkiye’nin şu anda ciddi adımlar atmasının bir anlamı yok.

“Büyük Turan’ı yaratma fikri hiçbir yere varmayacak. Asıl mesele ne kadar etkili olacağı. Gerçek şu ki Kazakistan için olduğu gibi Orta Asya’nın tüm cumhuriyetleri için de bir “Türk” fikri var. Etno-Ulusal Stratejiler Ajansı’nın direktörü Alexander Koprensky, Nezavisimaya Gazeta’ya Sırplar ve Ruslar gibi hiçbir zaman Türkiye’de olmayacaklarını söyledi. birbirlerine ne kadar yakın olurlarsa olsunlar aynı durum.